Sieci ciepłownicze i chłodnicze są jednym z kluczowych priorytetów Europy w procesie eliminacji paliw kopalnych w budynkach, dzięki czemu UE ma szansę osiągnąć ambitne cele klimatyczne i niezależność energetyczną. W ostatnich latach zaobserwowano bezprecedensowy wzrost wsparcia na unowocześnienie tej niezbędnej infrastruktury energetycznej w Europie. Nic dziwnego – zapewnienie 20 proc. zapotrzebowania na ciepło w UE poprzez systemy ciepłownicze i chłodnicze pozwoliłoby zaoszczędzić 24 mld m sześc. gazu do 2030 roku, co stanowiłoby 32 proc. importu gazu z Rosji do UE w 2022 roku. Aby to osiągnąć, konieczne są ogromne inwestycje w budowę nowych systemów ciepłowniczych i chłodniczych, stopniowe wprowadzanie czystych, odnawialnych źródeł ciepła oraz transformacja infrastruktury ciepłowniczej i chłodniczej w Europie. To nie lada wyzwanie, ale przede wszystkim ogromna szansa dla branży ciepłowniczej i chłodniczej na rozszerzenie rynków, wprowadzenie innowacji i napędzanie dekarbonizacji sektora.
Wsparcie we wdrażaniu efektywnych sieci ciepłowniczych i chłodniczych w Europie w ciągu następnej dekady ma zapewnić pakiet Fit for 55. I to właśnie temu unijnemu pakietowi była poświęcona sesja otwierająca kongres Euroheat&Power. Żeby zredukować emisje dwutlenku węgla o 90 proc. do 2040 roku, są potrzebne dodatkowe środki na dekarbonizację budynków, które nadal odpowiadają za 42 proc. końcowego zużycia energii w UE. Prelegenci dyskutowali na temat przyspieszenia procesu odchodzenia od węgla oraz wdrażania efektywnych sieci ciepłowniczych i chłodniczych w całej Europie.
Wystąpienie prezesa IGCP na Euroheat&Power
Kolejnym kluczowym punktem agendy wydarzenia była ekspercka debata, którą poprzedziła premiera najnowszego raportu rynkowego DHC 2024 (District Heating and Cooling ‘sieć ciepłownicza i chłodnicza’) definiującego kluczowe trendy kształtujące przyszłość sektora ciepłowniczego.
Polska miała tu swój aktywny udział, ponieważ jednym z prelegentów debaty był prezes Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, Jacek Szymczak. Omówił on trzy filary transformacji sektora obejmujące: legislację (unijną i krajową), edukację (kierowaną do określonych grup docelowych) oraz korzystanie z nowoczesnych technologii. W ramach legislacji unijnej podkreślił ostatnie pozytywne zmiany w dyrektywach ETS (w zakresie możliwości korzystania z ekwiwalentu 30 proc. uprawnień na inwestycje dekarbonizujące po przygotowaniu planu neutralności klimatycznej), EE (w odniesieniu do zmienionej definicji efektywnego systemu ciepłowniczego), EPBD (z uwagi na możliwość dostarczania ciepła również z efektywnych systemów do nowych i zmodernizowanych budynków po 2030 roku).
Prezes Szymczak bardzo wyraźnie stwierdził, iż analiza unijnych przepisów z praktycznego punktu widzenia wymaga, by tworzone w Brukseli prawo brało w większym stopniu pod uwagę specyfikę krajowych sektorów ciepłowniczych. Podał trzy konkretne przykłady: racjonalność traktowania ciepła ze spalarni odpadów komunalnych jako ciepła odpadowego (wraz z argumentacją prawną bazującą na drugim akcie delegowanym do taksonomii i wpisaniem się w gospodarkę obiegu zamkniętego), konieczność dłuższego korzystania z gazu ziemnego jako paliwa przejściowego (szczególnie w warunkach polskich, gdzie działają źródła o mocach liczonych w tysiącach megawatów) oraz racjonalność elektryfikacji ciepłownictwa (np. poprzez wykorzystywanie pomp ciepła, ale również kotłów elektrodowych w kontekście możliwości otrzymywania ciepła „zielonego”). W ramach drugiego filaru, czyli edukacji, odniósł się do konkretnego przykładu, czyli realizowanego od 16 lat przez IGCP Programu Promocji Ciepła Systemowego (przedstawiając syntetycznie trzy kampanie z tego programu, tj. „Lekcje Ciepła”, 20 stopni dla klimatu (20stopni.pl) oraz walkę z niską emisją). Zaznaczył, że bez akceptacji społecznej bardzo trudno będzie przeprowadzić transformację dekarbonizacyjną sektora. Natomiast w ramach korzystania z nowych technologii podkreślił, że z uwagi na lokalny charakter naszych sektorów jesteśmy naturalnie przygotowani do ich adaptacji (np. w odniesieniu do wykorzystywania energetycznego odpadów komunalnych, szeroko rozumianej elektryfikacji ciepłownictwa, zazieleniania gazu ziemnego ze względu na duży potencjał produkcji biogazu, a następnie biometanu i zatłaczania go do sieci gazowych, konieczności budowy magazynów ciepła – nie tylko dobowych, ale również sezonowych). Przy tej okazji raz jeszcze zaznaczył, że sektor ciepłownictwa systemowego jest partnerem dla innych sektorów energetycznych, a sector coupling (łączenie sektorów energii elektrycznej i ciepła w procesie elektryfikacji ogrzewnictwa i ciepłownictwa) to nie jest teoria. Podkreślił, że bez głębokiej transformacji sektora ciepłowniczego (szczególnie w krajach, gdzie jest on dobrze rozwinięty) trudno będzie również o efektywną transformację w sektorze elektroenergetycznym.
Wsparcie dla zrównoważonego ciepłownictwa
Euroheat&Power to europejskie stowarzyszenie założone w 1954 roku w Brukseli, które promuje zrównoważone ciepłownictwo i chłodnictwo w Europie i poza nią. Organizacja licząca 140 członków z 30 krajów zrzesza zróżnicowaną społeczność interesariuszy ze stowarzyszeń krajowych, przedsiębiorstw, start-upów, firm konsultingowych i uniwersytetów aktywnych w branży ciepłowniczej i chłodniczej. Kongres organizowany przez Euroheat&Power jest najważniejszym wydarzeniem biznesowym branży ciepłowniczej w Europie, które w tym roku zgromadziło ponad 80 prelegentów, 30 wystawców i blisko 500 uczestników z całej Europy.
Przed kongresem odbyło się walne zgromadzenie, podczas którego członkowie odnowili skład Zarządu na kolejne dwa lata oraz powołali prezesa i wiceprezesa organizacji. Na nowego prezesa wybrano dyrektora Fińskiej Energetyki, Janne Kerttulę. Zastąpił on Birgera Lauersena, którego kadencja skończyła się po czterech latach. Natomiast wiceprezesem Euroheat&Power został Frans de Heij, pełniący rolę menedżera ds. programów strategicznych dla około 80 firm energetycznych w Holandii. Nowy zarząd za priorytet uznał dalsze umacnianie pozycji sektora ciepłowniczo-chłodniczego w europejskiej agendzie politycznej, zwłaszcza w kontekście zbliżających się negocjacji nad ramami energetyczno-klimatycznymi UE na 2040 rok.
