Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) właśnie ogłosił uruchomienie programu priorytetowego „Ciepłe Mieszkanie”, w którym można otrzymać dofinansowanie na wymianę tzw. kopciuchów i poprawę efektywności energetycznej w budynkach wielorodzinnych. Właściciele domów jednorodzinnych korzystają z kolei z działającego od września 2018 roku programu „Czyste Powietrze”. 

Dla kogo „Ciepłe Mieszkanie”

Program jest skierowany do osób, które mieszkają w budynkach wielorodzinnych bez centralnego systemu ogrzewania i korzystają z indywidualnego źródła ciepła na paliwa stałe. Wnioskodawcy o dofinansowanie będą występować w swoich gminach. 

– Celem programu jest poprawa jakości powietrza, zmniejszenie emisji pyłów i gazów cieplarnianych poprzez wymianę indywidualnych źródeł ciepła oraz poprawa efektywności energetycznej w lokalach mieszkalnych znajdujących się w wielorodzinnych budynkach – wyjaśniał wiceprezes NFOŚiGW Paweł Mirowski, ogłaszając start programu. 

NFOŚiGW na realizację „Ciepłego Mieszkania” przeznaczył 1,4 mld zł. Przewiduje, że z programu skorzysta co najmniej 80 tys. lokali mieszkalnych. 

Na co można dostać dotację

Z programu „Ciepłe Mieszkanie” będzie można sfinansować:

• zakup kotła gazowego kondensacyjnego, kotła na pellet drzewny o podwyższonym standardzie, ogrzewania elektrycznego, pompy ciepła powietrze/woda lub pompy ciepła powietrze/powietrze;
• podłączenie lokalu do wspólnego efektywnego źródła ciepła (np. ciepła systemowego); 
• wykonanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej;
  wymianę stolarki okiennej i drzwiowej (pod warunkiem wymiany nieefektywnego źródła ciepła); 
• wykonanie wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. 

Kosztem kwalifikowanym w programie będzie również sporządzenie dokumentacji projektowej inwestycji. 

Gdzie składać wnioski

Zbieranie deklaracji od mieszkańców zainteresowanych udziałem w programie, nabór wniosków i ich ocenę prowadzi gmina. Ona także zawiera umowy z właścicielami lokali mieszkalnych. 

Gmina dostaje pieniądze na realizację programu z właściwego dla niej Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Aplikacje o dofinansowanie można składać w trybie ciągłym, w podziale na dwa nabory. Pierwszy trwa do końca roku 2022, drugi zostanie przeprowadzony do 31 grudnia 2023 roku. 

Ile wyniesie dofinansowanie

Dotacja może objąć do 30, 60 lub nawet 90 proc. kosztów kwalifikowanych zadań finansowanych w ramach programu. Jeśli beneficjent mieszka na terenie jednej z 322 gmin, które są wpisane przez Główny Inspektorat Środowiska na listę gmin z najbardziej zanieczyszczonym powietrzem, czyli przekroczeniami norm emisji pyłów PM2,5, PM10 oraz benzo(a)pirenu, to może wnioskować o wyższe dofinansowanie – do 35, 65 lub 95 proc. kosztów kwalifikowanych.

Wysokość dofinansowania zależy od dochodów wnioskującego. Może wynieść od 15 tys. zł do 37,5 tys. zł na jeden lokal mieszkalny. 

• Poziom podstawowy dotacji – roczne dochody nie przekraczają 120 tys. zł. Dofinansowanie wyniesie: do 30 proc. (35 proc. w najbardziej zanieczyszczonych gminach) kosztów kwalifikowanych, ale nie więcej niż 15 tys. zł (nie więcej niż 17,5 tys. zł).
• Poziom podwyższony – miesięczne dochody właściciela nie przekraczają 1673 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym lub 2342 zł w gospodarstwie jednoosobowym. Dofinansowanie wyniesie: do 60 proc. (65 proc. w najbardziej zanieczyszczonych gminach) kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 25 tys. zł (nie więcej niż 26,9 tys. zł). 
• Poziom najwyższy – miesięczne dochody właściciela nie przekraczają 900 zł/os. w gospodarstwie wieloosobowym lub 1260 zł/os. w gospodarstwie jednoosobowym, lub jest ustalone prawo do zasiłku stałego, okresowego, rodzinnego lub opiekuńczego. Dofinansowanie wyniesie: do 90 proc. (95 proc. w najbardziej zanieczyszczonych gminach) kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 37,5 tys. zł (nie więcej niż 39,9 tys. zł).

Uwaga! Warunkiem otrzymania wsparcia na każdym z poziomów jest  zobowiązanie się właściciela, że po zakończeniu inwestycji w mieszkaniu nie będą zainstalowane żadne źródła ciepła o klasie niższej niż 5.

Ciepło systemowe: szansa na czyste powietrze

Główną przyczyną zanieczyszczenia powietrza w Polsce jest niska emisja z nieocieplonych budynków.

Instytut Certyfikacji Emisji  Budynków (ICEB) szacuje, że w okresie zimowym około 97 proc. Polaków jest narażonych na duże i bardzo duże stężenia szkodliwych substancji w powietrzu. Dlatego też jednym z założeń projektu Polityki energetycznej Polski (PEP 2040) jest, aby w 2030 roku wszystkie budynki korzystały z ciepła systemowego albo ze źródeł energii zero- lub niskoemisyjnych. 

Ciepło systemowe odgrywa istotną rolę w redukcji emisji dwutlenku węgla i walce ze smogiem. Sektor w znikomym stopniu odpowiada za niską emisję, a co więcej, w ciągu ostatnich kilkunastu lat – jak podaje Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie – znacznie ograniczył tzw. emisję wysoką: dwutlenku węgla o 20 proc., dwutlenku siarki o 300 proc., tlenku azotu o 20 proc. 

Z danych ICEB wynika, że zastępując piece węglowe ciepłem systemowym, można ograniczyć emisję pyłów zawieszonych 65-krotnie, a benzo(a)pirenu 150-krotnie!