Produkcja ciepła systemowego jest jednym z najbardziej ekologicznych sposobów ogrzewania. W przypadku grudziądzkiego OPEC-u produkcja ciepła oraz prądu odbywa się w źródłach, które nie powodują znacznych zanieczyszczeń środowiska. Uruchomiona w 2022 roku Instalacja Oczyszczania Spalin ograniczyła emisję dwutlenku siarki o 48 proc., a tlenku azotu o 25 proc., a dzięki filtrom o sprawności odpylania ponad 99,5 proc., pył ze spalin został zredukowany do poziomu pojedynczych miligramów na metr sześcienny. Wartość inwestycji wynosiła ponad 64 mln zł.
Prawie 23 proc. ciepła i energii elektrycznej w OPEC-u powstaje z odnawialnego źródła energii w postaci peletu ze słomy i siana (dane za 2022 rok). Zwiększenie udziału biomasy w miksie paliwowym zapewni budowa kotła o mocy 15 MW wykorzystującego rocznie 31 tys. ton biomasy agro w postaci luźnej słomy. Dzięki tej inwestycji zapotrzebowanie elektrociepłowni zmniejszy się o 18 tys. ton węgla, a emisja dwutlenku węgla zmaleje o 43 tys. ton. To pierwsza tego typu instalacja w Polsce, wzorowana na skandynawskich rozwiązaniach. Projekt uzyskał wsparcie finansowe w wysokości ponad 101 mln zł z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Instalacje Termicznego Przekształcania Odpadów to powszechnie wykorzystywana technologia. W Europie działa około 500 ITPO, a w Japonii ponad 1200. Dzięki wysokiej temperaturze procesu spalania (ponad 850oC) i zaawansowanym systemom oczyszczania spalin, mogą wykorzystywać paliwo alternatywne, tzw. RDF (ang. Refuse Derived Fuel), które jest frakcją kaloryczną pozostającą po procesie zagospodarowania i recyklingu odpadów komunalnych.
W planach rozwojowych spółki jest budowa Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów (ITPO), która w ekologiczny i ekonomiczny sposób przekształci paliwo RDF, wytwarzane z lokalnych odpadów, w ciepło na potrzeby miejskiej sieci ciepłowniczej, przyczyniając się do kolejnego obniżenia ilości spalanych paliw kopalnych.
– Projekt Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów jest szansą dla mieszkańców na ustabilizowanie cen za ciepło i wywóz odpadów. W ostatnich latach wszyscy mocno odczuliśmy wzrost tych kosztów, dlatego kontynuujemy rozwój tego projektu. Największymi jego beneficjentami będą mieszkańcy Grudziądza i środowisko. Mamy szansę zwiększyć swoją niezależność, mieć wpływ na stabilizację cen oraz zapewnić efektywną realizację celów transformacji energetycznej i gospodarki obiegu zamkniętego. Dotychczas zainwestowaliśmy w rozwój instalacji wykorzystujących biomasę, dzięki czemu już udało się ochronić odbiorców ciepła przed drastyczną falą podwyżek, jaka przetoczyła się przez Polskę w sezonie grzewczym 2022/2023 – podkreśla Marek Dec, prezes OPEC GRUDZIĄDZ.
Instalacja planowana przez OPEC ma przekształcać do 40 tys. ton RDF rocznie, co będzie odpowiadało zarówno możliwościom systemu ciepłowniczego, jak i potrzebom lokalnego systemu gospodarki odpadowej, ponieważ RDF ma pochodzić z Zakładu Gospodarki Odpadami w Zakurzewie. Z powodu braku podobnych instalacji, zagospodarowanie RDF w Polsce jest nie tylko problematyczne, ale także kosztowne. Minimalne ceny, jakie trzeba zapłacić cementowniom wykorzystującym to paliwo w procesach produkcji cementu i klinkieru, zaczynają się od 400 zł za tonę.
Wykorzystanie lokalnie powstających odpadów do produkcji ciepła na potrzeby lokalnych systemów ciepłowniczych jest jednym z ważniejszych założeń Polityki Energetycznej Polski do 2040 roku. Budowa podobnych instalacji, jak ta planowana przez OPEC, ma pomóc zarówno w transformacji energetycznej, jak i wypełnieniu celów gospodarki odpadowej przyjętych przez Unię Europejską. RDF jest coraz częściej traktowane jako OZE dla ciepłownictwa, które w przeciwieństwie do energetyki nie może oprzeć bezpieczeństwa produkcji ciepła na energii pochodzącej z wiatru lub słońca. Stałe podnoszenie norm oraz rozwój technologii sprawiają, że rzeczywiste poziomy emisji z ITPO są niższe niż emisje powstające w wyniku spalania gazu.
Dzięki wybudowaniu ITPO zużycie węgla przez OPEC GRUDZIĄDZ zmniejszy się o 18 tys. ton rocznie, co przyczyni się do dalszego podniesienia bezpieczeństwa dostaw ciepła dzięki zwiększeniu niezależności od dostaw węgla i przyniesie oszczędności szacowane na minimum 4 mln zł rocznie. Do tego należy doliczyć możliwość zatrzymania środków wydawanych na zagospodarowanie RDF oraz korzyści dla środowiska.
Przedstawiciele OPEC-u odbyli już serię spotkań z mieszkańcami i właścicielami posesji leżących w bezpośrednim sąsiedztwie elektrociepłowni, gdzie ma powstać ITPO.
– Pomimo doświadczeń innych europejskich krajów, wiedzy naukowców oraz polityki Unii Europejskiej i polskiego rządu, w naszym kraju istnieje duże lobby sprzeciwiające się budowie takich instalacji. Poświęcimy dużo energii na aktywną komunikację tego projektu, zależy nam na włączeniu jak najszerszej reprezentacji społeczeństwa w jego realizację. Uruchomimy radę społeczną tej inwestycji oraz będziemy prowadzić aktywne działania komunikacyjne i edukacyjne – wyjaśnia prezes Marek Dec.
Informacje na temat projektu oraz technologii termicznego przekształcania odpadów, a także wyzwań w obszarach dekarbonizacji i gospodarki odpadowej można znaleźć na stronie internetowej projektu http://www.itpodlagrudziadza.pl oraz na profilu na Facebooku.