Wszyscy boimy się kłopotów z dostawą paliw na jesieni i zimą. Kolejne kraje na kontynencie prowadzą kampanie, które mają przekonać do systemowego oszczędzania energii. Niemcy, Francja i Hiszpania wspierają te działania nowymi przepisami.

Polski rząd jeszcze nie ogłosił planów oszczędzania energii. Premier Mateusz Morawiecki zaapelował jedynie o ocieplenie domów przed sezonem grzewczym. Z sierpniowego sondażu United Surveys dla RMF FM i „Dziennika Gazety Prawnej” wynika, że Polacy nie są skorzy do ograniczenia zużycia prądu, ciepła czy gazu – ponad 60 proc. ankietowanych zadeklarowało, że nie zamierza zmienić swoich zwyczajów. Czy przypadkiem nie zachowujemy się jak ten konik polny z bajki, który beztrosko hasał całe lato, podśmiewając się z zapobiegliwych mrówek, oszczędzających zasoby i gromadzących zapasy na zimę. Gorzko tego żałował, gdy przyszły chłody… 

Ciepłownicy apelują: nie marnujmy ciepła i energii

Do racjonalnego wykorzystania zasobów i oszczędzania energii od dwóch lat zachęca Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie i dostawcy ciepła systemowego. Tegoroczna odsłona kampanii edukacyjnej 20stopni.pl jest planowana na październik. 

W związku z niedoborami surowców obniżenie temperatury w mieszkaniach ma szczególne uzasadnienie w tym roku. Z badań ekspertów z Politechniki Warszawskiej wynika, że zredukowanie temperatury o jeden stopień zaoszczędziłoby rocznie 450 tys. ton węgla. Dodatkowo o 1 mln ton spadłaby emisja dwutlenku węgla. Przykręcenie kaloryfera może zmniejszyć rachunki za ciepło od 5 do 8 proc. rocznie. Ceny ciepła są uzależnione od kosztów jego produkcji, czyli kosztów uprawnień do emisji dwutlenku węgla, kosztów paliwa i inflacji. 

Zgodnie z zasadą „czym skorupka za młodu nasiąknie…” od przeszło dekady dostawcy ciepła systemowego prowadzą program edukacyjny „Lekcje Ciepła” dla dzieci z klas I–III oraz IV–V szkoły podstawowej, dostępny również na bezpłatnej platformie e-learningowej www.lekcjeciepla.pl. Uczniowie dowiadują się, jak dbać o planetę, co to jest smog, jak ograniczyć zużycie energii i racjonalnie korzystać z ciepła w mieszkaniu.

Europa szykuje się do zimy

Pod koniec lipca br. Komisja Europejska wezwała państwa UE do zmniejszenia zużycia energii o 15 proc. do 31 marca 2023 roku w porównaniu ze średnią zużycia w ciągu ostatnich pięciu lat. Jak doprecyzował unijny komisarz ds. rynku wewnętrznego Thierry Breton, oznacza to obniżenie temperatury o 2–3 stopnie do 19^oC w okresie zimowym, a klimatyzacji do 25 stopni. 

Niemcy. Od 1 września do 28 lutego drzwi sklepów w Niemczech nie mogą być stale otwarte. Zimą maksymalna temperatura w firmach ma wynosić 19^oC. W niektórych landach do 17^oC planują obniżyć temperaturę centralnego ogrzewania gazowego w porze nocnej i prowadzić dostawy ciepłej wody w konkretnych przedziałach godzinowych. 

W budynkach użyteczności publicznej – z wyjątkiem placówek medycznych i edukacyjnych – korytarze i hale będą nieogrzewane, a woda do mycia rąk zimna. 

Francja. Już obowiązują tu ograniczenia temperatury: klimatyzacja do 26^oC, ogrzewanie do 19^oC. Dodatkowy plan „umiaru energetycznego” zostanie ogłoszony pod koniec września. Z zapowiedzi rządu wynika, że w sklepach nie będzie można pozostawiać otwartych drzwi przy działającej klimatyzacji lub ogrzewaniu, a w supermarketach w godzinach szczytu zakupów  temperatura ma wynosić maksymalnie 17^oC. 

Francuscy eksperci wyliczyli, że pozostawianie otwartych drzwi w klimatyzowanych pomieszczeniach powoduje zwiększenie zużycia energii o 20 proc. Nieprzestrzegający zaleceń muszą się liczyć z mandatami w wysokości  do 750 euro. 

Hiszpania. Do końca września każdy klimatyzowany lub ogrzewany lokal musi mieć mechanizm automatycznego zamykania drzwi. Zimą w budynkach publicznych maksymalna temperatura nie może przekroczyć 19^oC. 

Premier Pedro Sánchez zachęca wszystkich także do… rezygnacji z krawatów. Bez nich łatwiej bowiem znosić wysokie temperatury. Szef hiszpańskiego rządu na początek poprosił o to ministrów i funkcjonariuszy publicznych.

Włochy. Plan ograniczenia zużycia energii w okresie zimowym zostanie zatwierdzony w ciągu dwóch tygodni. Z informacji mediów wynika, że będzie dotyczył obniżenia temperatur zimą w pomieszczeniach do 19^oC i skrócenia godzin ogrzewania w domach i biurach.

Grecja. Grecki rząd założył dziesięcioprocentowe oszczędności energii w sektorze publicznym. Będą zachęty finansowe dla oszczędzających, ale także kontrole temperatury w budynkach. 

Finlandia. W październiku rozpocznie się rządowa kampania skierowana do  gospodarstw domowych oraz firm i organizacji zachęcająca do ograniczenia i trwałego obniżenie zużycia energii. W jej ramach temperatury w pomieszczeniach zostaną obniżone. Rząd zachęca również do spędzania mniej czasu w saunach, które są tradycyjnym elementem fińskiego stylu życia.

Szwecja. Będą finansowe zachęty i rekompensaty dla gospodarstw domowych i firm. Równowartość ok. 28 mld złotych zostanie przeznaczona na termomodernizację dachów i ścian, uszczelnianie lub wymianę okien i drzwi zewnętrznych, uzupełnienie systemu grzewczego o pompę ciepła.

Dania. Rząd zachęca do skrócenia pryszniców do 5 minut. 

Szwajcaria. Odpowiedziała na apel KE o zmniejszenie zużycia gazu o 15 proc., dlatego też m.in. rząd zaleca ustawienie zimą niższych temperatur w pomieszczeniach. 

Czechy. Podobnie jak w Polsce na razie nie ma konkretnych zaleceń rządu. Ministerstwo handlu oferuje bezpłatny podręcznik z konsultacjami dotyczącymi np. ocieplenia budynków. Mówi się też o oficjalnym skróceniu okresu, w którym do domów należy dostarczać ciepło.

A jak Ty możesz skutecznie oszczędzać ciepło?

Najważniejsze: zacznij już dziś! Od drobnych rzeczy, ale systematycznie i jak najczęściej. Uwierz, że to działa i ma znaczenie. 

Nie zasłaniaj kaloryferów meblami, zasłonami czy praniem. Gdy wietrzysz mieszkanie, zakręć zawory przy grzejnikach. W dzień nie zasłaniaj okien, ale w nocy zaciągaj zasłony. Skręć nocą ogrzewanie w sypialni. 

Postaw na ciepło systemowe

Jak podkreślają specjaliści, ważne są jednak nie tylko doraźne działania, ale także te długoterminowe, związane np. z termomodernizacją budynków, zmianą źródeł ogrzewania na bardziej ekologiczne, np. ciepło systemowe, które nie tworzy niskiej emisji.

Miejskie sieci ciepłownicze są zasilane z ciepłowni czy elektrociepłowni. Często produkcja ciepła odbywa się jednocześnie z produkcją energii elektrycznej. Zmniejsza to nie tylko zużycie paliwa, ale także emisję dwutlenku węgla. Sprawdź, jak możesz podłączyć się do miejskiej sieci.