Marzena Komar: W kierunku dekarbonizacji ciepłownictwa

Siedlce chwalą się jednym z najnowocześniejszych systemów ciepłowniczych w  kraju…

Przedsiębiorstwo Energetyczne w Siedlcach Sp. z o.o. (PE) jako jedno z pierwszych przedsiębiorstw ciepłowniczych w kraju zdecydowało się na radykalną zmianę. W 2002 roku uruchomiliśmy pierwszy blok kogeneracyjny złożony z dwóch turbin gazowych, w 2012 roku – drugi blok składający się z dwóch turbin gazowych i turbiny parowej.

Ostatnie dziesięciolecie to nieustanne inwestycje, m.in. przystosowanie układu wody sieciowej oraz układu chłodzenia Elektrociepłowni Gazowej EC2 do potrzeb odbioru ciepła z kondensacyjnej turbiny parowej, modernizacja trzech kotłów węglowych z wykorzystaniem technologii ścian szczelnych, modernizacja wodnej sieci ciepłowniczej (wymiana rur tradycyjnych na preizolowane), rozwój Inteligentnej Sieci Ciepłowniczej, monitoring jakości powietrza czy budowa instalacji fotowoltaicznej.

Celem podejmowanych działań jest nie tylko zwiększenie maksymalnej wydajności urządzeń, zmniejszenie zużycia paliwa na wyprodukowanie jednostki ciepła czy zmniejszenie strat na przesyle, ale również ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko. Jesteśmy przedsiębiorstwem, które otrzymało pierwsze w Polsce świadectwo pochodzenia energii elektrycznej z wysokosprawnej kogeneracji, i to właśnie w PE został wybudowany pierwszy bufor ciepła. 

Do ilu domów i mieszkań w mieście dociera ciepło systemowe? 

PE przyłącza do miejskiej sieci ciepłowniczej zarówno budynki na nowo powstałych osiedlach, jak i już istniejące, które korzystały z innych sposobów ogrzewania. Ciepło systemowe zapewnia komfort cieplny 70 proc. mieszkańców Siedlec. Nasza sieć dociera do około 95 proc. budynków wielorodzinnych, tj. do ponad 580 bloków, do około 25 000 mieszkań. W ciepło zaopatrujemy też 91 domów jednorodzinnych.

Co to znaczy, że sieć ciepłownicza w Siedlcach jest inteligentna?

Siedlecka sieć umożliwia monitorowanie i analizowanie w czasie rzeczywistym przepływu ciepła w sieci oraz monitorowanie systemu alarmowego rur preizolowanych, dzięki temu nieprawidłowości w jej działaniu są szybko wykrywane, straty i koszty zaś związane z utrzymaniem sieci – ograniczane.

Zdalny monitoring parametrów sieci oraz modyfikacja nastaw wybranych regulatorów odbywa się poprzez sieć mobilną GSM, skąd odczyty trafiają do bazy danych. Pozwala to na ograniczenie kosztów serwisu w przypadku, gdy węzły cieplne są rozproszone na dużym obszarze, a poprzez integrację wszystkich elementów sieci w jeden system rośnie jakość oferowanych usług. Dzięki danym spływającym do systemu na bieżąco, praca węzłów cieplnych jest na bieżąco analizowana – nieprawidłowości w pracy sterowników pogodowych i zaworów regulacyjnych są wykrywane na wczesnym etapie.

Modernizacja systemów zarządzania siecią ciepłowniczą ma także wymiar ekologiczny. Podnoszenie efektywności energetycznej procesu przesyłania ciepła ma bezpośredni wpływ na zmniejszenie zużycia paliw, a tym samym – na zmniejszenie emisji do atmosfery substancji z procesu ich spalania.

Nasze starania zostały docenione przez Kapitułę Programu Najwyższa Jakość Quality International 2022, która przyznała przedsiębiorstwu tytuł Laureata i Złote Godło QI 2022 w kategorii QI SERVICES za najwyższej jakości „Usługi w zakresie dystrybucji energii cieplnej”.

Niemarnowanie ciepła powinno być tak samo naturalne, jak niemarnowanie wody, prądu czy jedzenia

Jak przebiega transformacja energetyczna w Siedlcach? Jak obecnie wygląda miks energetyczny w Przedsiębiorstwie Energetycznym?

Jesteśmy producentem i dystrybutorem ciepła systemowego, jak również producentem energii elektrycznej w wysokosprawnej kogeneracji. 

Do produkcji energii wykorzystujemy dwa rodzaje paliw: miał węgla kamiennego typu M-IIA oraz gaz ziemny wysokometanowy grupy E1. Dysponujemy trzema źródłami wytwórczymi: Ciepłownia Centralna, Elektrociepłownia Gazowa EC1 oraz Elektrociepłownia Gazowa EC2. 

Mamy zatem możliwość wyboru paliwa do pokrycia zmiennych potrzeb cieplnych systemu ciepłowniczego. Możemy płynnie reagować na sytuację rynkową (ceny emisji dwutlenku węgla i ceny paliw, które w ostatnim czasie biją rekordy) i realizować różne warianty pracy, z częściowym wykorzystaniem elektrociepłowni i każdego ze źródeł, co pozwala nam na optymalizację pracy obiektów pod kątem ekonomicznym. 

Ze względu na znaczny wzrost cen paliwa gazowego, od lipca 2021 roku wstrzymaliśmy pracę Elektrociepłowni Gazowej, a cała produkcja ciepła jest realizowana przez Centralną Ciepłownię.

Przedsiębiorstwo, realizując politykę długofalową, stawia na gaz. Przeprowadzimy konwersję paliwową dwóch kotłów węglowych typu WR25 na opalane gazem. Przygotowujemy się do realizacji kogeneracji gazowej opartej na silnikach.

3 października br. podpisaliśmy umowę z NFOŚiGW na dofinansowanie budowy Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów Komunalnych, która pozwoli nam na zintegrowanie gospodarki odpadami komunalnymi z gospodarką energetyczną. Dzięki temu rozwiążemy problem z zagospodarowaniem frakcji palnych odpadów komunalnych, a dodatkowo unowocześnimy infrastrukturę ciepłowniczo-energetyczną. Całkowity koszt inwestycji wynosi 159 419 833 zł, z czego koszty kwalifikowane stanowią 129 570 659 zł. Dotacja to prawie 50 proc., reszta zaś to pożyczka.

Jaka będzie wydajność instalacji odzysku energii z odpadów? Jakie efekty środowiskowe?

Wydajność Instalacji TPOK została oszacowana na około 24 000 Mg/rok. Podstawowym efektem ekologicznym jest ograniczenie masy składowanych odpadów. Zmniejszone zostanie zużycie węgla, podstawowego paliwa w PE, co ograniczy emisję do atmosfery pyłów, tlenków siarki i dwutlenku węgla.

Spodziewane oszczędności dla przedsiębiorstwa to przede wszystkim mniejsze opłaty za zakup uprawnień do emisji dwutlenku węgla – dla mieszkańców oznacza to obniżenie stawek zagospodarowania odpadów oraz niższą i stabilniejszą cenę ciepła.

Jakie jeszcze inwestycje w ostatnich latach zostały zrealizowane w Przedsiębiorstwie Energetycznym? Skąd pochodziły na nie środki?

Aby dostosować węglowe źródła do nowych, bardziej rygorystycznych wymagań emisyjnych, władze PE podjęły decyzję o modernizacji Ciepłowni Centralnej. Prace obejmują m.in: przebudowę kotła WR25 nr K1 na kocioł w technologii ścian szczelnych; konwersję kotłów węglowych typu WR25 nr K4 i nr K5 na kotły opalane gazem; modernizację kanałów spalin kotłów WR25 nr K1 i nr K2; budowę instalacji oczyszczania spalin dla kotła WR10 nr K3. Realizacja tego projektu to duży krok w kierunku dekarbonizacji, ograniczenie emisji uciążliwych substancji do środowiska, obniżenie awaryjności i poprawa bezpieczeństwa instalacji oczyszczania spalin.

Przygotowujemy się również do ograniczenia mocy kotła węglowego WR25 nr K2 oraz wyłączenia z użytkowania kotła węglowego WR25 nr K6.

Przeprowadzenie tych prac pozwoli na uznanie źródeł wytwórczych Ciepłowni Centralnej za źródła o mocy mniejszej niż 50 MW oraz umożliwi objęcie instalacji wymaganiami ochrony środowiska wynikającymi z dyrektywy MCP.

W grudniu 2021 roku wystąpiliśmy do WFOŚiGW o dofinansowanie kwotą 9 900 000 zł w formie pożyczki inwestycji pn. „Modernizacja kotła wodnego WR25 nr K1 w technologii ścian szczelnych zainstalowanego w Ciepłowni Centralnej w Siedlcach oraz budowa instalacji OZE”. W marcu br. złożyliśmy wniosek o dofinansowanie kwotą 27 000 000 zł w formie pożyczki inwestycji pn. „Konwersja kotłów typu WR25 nr K4 i K5 zainstalowanych w Ciepłowni Centralnej w Siedlcach na kotły opalane gazem oraz budowa punktu redukcyjnego i sprężarek z wewnętrzną instalacją gazową”.

Oprócz modernizacji Ciepłowni Centralnej, przeprowadziliśmy m.in. remont kotłów odzyskownicowo-parowych nr K11 i nr K12 w Elektrociepłowni EC-2. Na chwilę obecną finansujemy niniejsze zadanie ze środków własnych.

PE realizuje również inwestycje objęte dofinansowaniem ze środków Mechanizmu Finansowego EOG 2014–2021 w ramach programu „Środowisko, Energia i Zmiana Klimatu, obszar programowy: Energia” na podstawie umowy o dofinansowanie ze stycznia br. pomiędzy NFOŚiGW w Warszawie a Przedsiębiorstwem Energetycznym w Siedlcach Sp. z o.o. Umową są objęte: budowa nowych sieci ciepłowniczych, modernizacja sieci ciepłowniczej na osiedlu Młynarska (ulica Wyszyńskiego), budowa kogeneracji gazowej. Całkowity koszt realizacji inwestycji wynosi 45 534 600 zł, z czego kwota dofinansowania w postaci dotacji to 16 650 000 zł.

Zakończone zostały prace przyłączeniowe do sieci ciepłowniczej na ulicy Floriańskiej. W sierpniu br. podpisaliśmy umowy na wykonanie: sieci ciepłowniczej na terenie Jednostki Wojskowej oraz nowych sieci ciepłowniczych na ulicach: Bitwy Warszawskiej, Plażowej, Starowiejskiej. Suma tych inwestycji wynosi brutto 2 402 105,20 zł.

Jak Przedsiębiorstwo Energetyczne dba o jakość powietrza w mieście?

Siedlczanie oddychają czystym powietrzem. Jego parametry odczytujemy na bieżąco, bo powietrze w mieście jest monitorowane non stop. PE aktywnie uczestniczy w tworzeniu internetowej mapy czystego powietrza dzięki systemowi pomiarowemu AIRLY, który zbiera i interpretuje dane w czasie rzeczywistym. Na podstawie pomiarów na mapie online są wyświetlane informacje o jakości powietrza – poziom stężenia pyłów zawieszonych PM2.5 i PM10, temperatura, ciśnienie atmosferyczne oraz wilgotność powietrza.

Do ciepła systemowego podłączamy systematycznie nowych odbiorców, u których likwidujemy indywidualne kotłownie i piece, co przekłada się na ograniczenie niskiej emisji w mieście.

Priorytetem PE jest prowadzenie działalności zgodnie z wymaganiami prawnymi dotyczącymi ochrony środowiska, gospodarki odpadami oraz systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Spełniamy wymogi normy ISO 14001:2015.

Jakie projekty edukacyjne realizuje PE?

Po raz piąty organizujemy „Lekcje Ciepła” w siedleckich szkołach podstawowych. Chcemy uczyć dzieci, w jaki sposób mądrze korzystać z ciepła, dlaczego ciepło systemowe zapobiega powstawaniu niskiej emisji i smogowi. Planujemy także przeprowadzenie konkursu z nagrodami, który będzie nawiązywał do kampanii „20 stopni”.

Nie poprzestajemy na edukacji najmłodszych. W ubiegłym roku w ramach warsztatów prowadzonych przez WFOŚiGW w Warszawie zorganizowaliśmy wizytę studyjną dla energetyków gminnych z powiatu siedleckiego i pięciu powiatów ościennych. Goście zapoznali się z całym procesem wytwarzania ciepła systemowego i energii elektrycznej, przedstawiliśmy im też działania, jakie podejmujemy dla poprawy jakości powietrza w mieście.

Wraz z dostawcami ciepła systemowego z całej Polski angażujemy się w działania w ramach akcji „20 stopni”. Zaprosiliśmy do niej naszych odbiorców. Przekonujemy, że niemarnowanie ciepła powinno być tak samo naturalne, jak niemarnowanie wody, prądu czy jedzenia i że oszczędzanie energii to realne oszczędności na rachunkach, a także obniżenie emisji dwutlenku węgla. 

Jakie największe wyzwania stoją przed Panią i Przedsiębiorstwem Energetycznym?

Tak jak cała Europa, tak i nasze przedsiębiorstwo mierzy się z bardzo dużymi wyzwaniami. Jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę ceny węgla znacznie wzrosły, teraz po wprowadzeniu embarga są już bardzo wysokie. Z dostępnością surowca też są problemy, musimy niemało się natrudzić, żeby zapewnić dostawy na nadchodzącą zimę. Na dziś jesteśmy spokojni o surowiec do końca lutego, pracujemy nad zakontraktowaniem dostaw na kolejne miesiące.

Mamy świadomość, że energetyka odgrywa szczególnie ważną rolę w procesie przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Przed nami konieczność głębokiej modernizacji naszej instalacji, ścigamy się z czasem, aby do 31 grudnia 2022 roku sprostać wymogom UE. W trudnym czasie astronomicznych cen za gaz ziemny odchodzenie od węgla i kroczenie w kierunku dekarbonizacji ciepłownictwa nie jest łatwe. Podejmowane przeze mnie obecnie decyzje są kluczowymi dla przyszłości naszej spółki.

Projekt budowy ITPOK to ucieczka do przodu i duże wyzwanie. Chcę przekonać mieszkańców Siedlec, że to bardzo potrzebna, ale też bezpieczna inwestycja. Na przykładzie innych miast, w których znajdują się takie instalacje, wiemy, że siedlczanom się to opłaci.