W Polsce honorowym patronem akcji Sprzątanie świata jest ambasada Australii. Nic dziwnego, bo idea globalnej ekologicznej akcji Clean up The World pojawiła się właśnie w tym kraju w 1989 roku. Ruch zapoczątkował In Kiernan, australijski biznesmen i żeglarz. Obecnie  uczestniczy w nim czterdzieści państw, a w działaniach udział bierze blisko 40 mln wolontariuszy. W Polsce akcję zainicjowała w 1994 roku Fundacja Nasza Ziemia i jej założycielka Mira Stanisławska-Meysztowicz. Hasło tegorocznej edycji to: „Wszystkie śmieci są nasze”.

Celem działań jest z jednej strony promowanie nieśmiecenia i ograniczania odpadów, a z drugiej – popularyzowanie selektywnej zbiórki i recyklingu.

Kulminacja projektów następuje w trzeci weekend września, kiedy tysiące wolontariuszy bierze udział w zorganizowanych i spontanicznych, zbiorowych i indywidualnych, akcjach sprzątania bliższej i dalszej okolicy. Sprzątaniu towarzyszą różnorodne ekologiczne inicjatywy, takie jak zakładanie zieleńców, sadzenie drzew, krzewów i kwiatów, a także wystawy, koncerty czy piesze i rowerowe rajdy. 

Wszyscy razem!

W najbliższy weekend będziemy sprzątać jak Polska długa i szeroka. Niestety, śmieci starczy dla wszystkich. Oto wybrane akcje lokalne. 

W piątek 16 września w Warszawie odbędzie się sprzątanie brzegów Wisły. W Gdańsku z kolei w ramach działań edukacyjnych systemu gospodarowania odpadami komunalnymi „Czyste Miasto Gdańsk” tereny zielone będą porządkować uczniowie i nauczyciele. Akcja obejmie w piątek trzy dzielnice: Osowę, Suchanino i Wyspę Sobieszewską, w sobotę sprzątających będzie można spotkać w Brzeźnie. 

W sobotę 17 września ochotnicy wraz z nurkami będą czyścić ze śmieci Jezioro Durowskie w Wielkopolsce. Jeśli jezioro to za małe wyzwanie, można dołączyć do sprzątania Bałtyku. Wolontariuszy już trzeci rok z rzędu wspiera Centrum Nurkowe Tryton z Gdańska. Razem porządkują plaże w Gdyni Orłowie i Gdańsku Brzeźnie, a także wyławiają śmieci z wody.

W Poznaniu natomiast w sobotnie południe miłośnicy Fortu V nie tylko będą sprzątać teren historycznej budowli, ale także opowiedzą o jego historii. 

W niedzielę 18 września wrocławianie i pracownicy spółki Ekosystem wspólnie oczyszczą Park Henrykowski.  

W wielu miejscowościach są rozdawane przy okazji sprzątania różne ekologiczne prezenty, np. mieszkańcy Jeleniej Góry za przyniesione do mobilnego punktu PSZOK-u elektroodpady otrzymają sadzonki wrzosów. W miastach wojewódzkich 17 września odbędzie się kolejna edycja akcji Książka za worek śmieci, która ma zachęcić zarówno do wspólnego działania na rzecz środowiska, jak i do czytania książek. 

Podczas zeszłoroczej akcji Sprzątanie świata zebraliśmy w Polsce prawie 442 tony śmieci. Akcje terenowe zarejestrowało 4280 grup. 

Planujesz w tym roku wziąć udział w sprzątaniu Polski? Organizatorzy, Fundacja Nasza Ziemia, zachęcają do oficjalnego dołączenia do akcji.

Śmiecimy coraz więcej

Produkujemy w Polsce coraz więcej odpadów komunalnych. Codziennie każdy z nas wytwarza średnio prawie 1 kg śmieci! Z danych GUS wynika, że w zeszłym roku odpadów komunalnych było 13,7 mln ton, to o 4,2 proc. więcej r/r. Na jednego Polaka przypadało 358 kg odpadów, 16 kg więcej niż rok wcześniej. 

Prawie 86 proc. wszystkich odpadów komunalnych pochodziło z gospodarstw domowych. Warto więc poświęcić trochę czasu w najbliższy weekend na zastanowienie, jak możemy ograniczyć w naszych domach ilość wytwarzanych odpadów, z czego zrezygnować, na czym oszczędzać. I wprowadzić na stałe dobre nawyki: chodzić na zakupy z listą i wielorazową torbą, zakręcać wodę podczas mycia zębów, łapać deszczówkę, oszczędzać ciepło – podczas wietrzenia przykręcać kaloryfery i ustawić termostaty w mieszkaniu na 20 stopni, jak radzą w kampanii „20 stopni dla klimatu” Izba Gospodarcza Ciepłownictwo Polskie i dostawcy ciepła systemowego.  

Na składowiska trafiło w 2022 roku 38,7 proc. odpadów komunalnych – to najbardziej nieekologiczna i nieekonomiczna forma gospodarowania nimi; 26,9 proc. przeznaczono do recyklingowi, a 19,8 proc., tzw. wysokokaloryczna frakcja odpadów komunalnych pre-RDF, podlegało przekształceniu termicznemu z odzyskiem energii – co znaczy, że śmieci stanowią surowiec do wytworzenia np. ciepła systemowego płynącego do naszych domów.

Ile czasu się utylizują śmieci

Bioodpady takie jak np. trawa, liście, gałęzie, kwiaty czy odpady spożywczerozkładają się od kilku (ogryzek jabłka) do kilkunastu miesięcy (liście). W sposób bezpieczny dla środowiska podlega rozpadowi w kilka tygodni papier (gazeta), chyba że jest pokrywany laminatem, folią lub nasączany klejem – wtedy ten proces wydłuża się do kilku lat (karton po mleku). Metale rozkładają się od lat kilkudziesięciu (puszka konserwowa) do kilkuset (puszka aluminiowa). Produkty z plastiku potrzebują nawet tysiąca lat (butelka PET), by zniknąć ze środowiska! Najstarsze szkło znalezione przez archeologów ma ponad cztery tysiące lat. Eksperci twierdzą, że szkło w ogóle nie ulega rozkładowi. Ale też można je ponownie przetworzyć na wiele sposobów.