Koniec ery kopciuchów? Jaką rolę odegra w tym CEEB?

14-01-2021

Zapewne już w tym roku właściciele domów będą zgłaszać, czym je ogrzewają. Te informacje złożą się na Centralną Ewidencję Emisyjności Budynków. CEEB ma pomóc w identyfikowaniu źródeł niskiej emisji z budynków w Polsce, a tym samym wspierać walkę ze smogiem.

Piękna pogoda, słońce świeci, warto się wybrać na spacer. Oczywiście, jeśli smog nie wisi nad miastem. Walkę o czyste powietrze w Polsce ma wspomóc utworzenie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków. Będzie to ogólnopolska baza wiedzy o kopciuchach do wymiany.

Prace nad bazą informacji o źródłach ogrzewania budynków rozpoczęły się w styczniu 2021 roku. Za budowę systemu CEEB odpowiada Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (GUNB). Jego szefowa Dorota Cabańska wyjaśniała w rozmowie z PAP, że ewidencja będzie zawierała przede wszystkim dane na temat źródeł spalania paliw o mocy do 1 MW. Ponieważ CEEB ma być narzędziem wspierającym wymianę starych kotłów grzewczych, to zostaną w nim również ujęte informacje na temat pomocy finansowej na wymianę kotła grzewczego czy termomodernizację budynku.

Kto zostanie wpisany do CEEB

Inwentaryzacja obejmie ok. 5 mln budynków. W ewidencji znajdą się wszystkie domy wielolokalowe i jednorodzinne, budynki publiczne i lokale usługowe oraz użytkowe, np. magazyny, garaże, gospodarstwa rolne, a także kościoły i szpitale. 
O wpisaniu do CEEB zadecyduje moc źródła ciepła – do 1 MW. Spośród wykorzystywanych urządzeń i instalacji wskazano: sieć ciepłowniczą, kocioł grzewczy na paliwa stałe, piec kaflowy lub wolno stojący opalany paliwem stałym (węgiel, pellet, drewno), kominek na paliwo stałe, kocioł olejowy, gazowy podgrzewacz przepływowy lub/i pojemnościowy, kominek gazowy, grzejnik gazowy, nagrzewnicę gazową, promienniki gazowe, trzony kuchenne, piecokuchnię, kuchnię węglową, pompę ciepła, instalacje ogrzewania elektrycznego oraz kolektory słoneczne.

Skąd się bierze smog

Ponad 80 proc. budynków jednorodzinnych w Polsce jest ogrzewanych paliwami stałymi, w tym 3 mln z użyciem przestarzałych technologicznie kotłów na węgiel i drewno, emitujących znaczne ilości zanieczyszczeń. Ponad 70 proc. domów jednorodzinnych nie ma żadnej izolacji cieplnej lub jest słabo ocieplona.

Kiedy rejestr powstanie

Jak podało Centrum Informacyjne Rządu, powszechna inwentaryzacja budynków zostanie połączona ze składaniem deklaracji pisemnych dotyczących źródeł ciepła i spalania. Nieznana jest jednak data rozpoczęcia działania systemu. W pierwszym kwartale 2021 roku ma się rozpocząć budowa oprogramowania umożliwiającego zbieranie danych od właścicieli i zarządców nieruchomości. Informacje mają być ograniczone do minimum, aby oświadczenie było jak najprostsze.
Najpierw jednak – zgodnie z planem rządu w tym roku – musi pojawić się komunikat właściwego ministra ds. budownictwa, który oficjalnie zainicjuje uruchomienie deklaracji. Po trzech miesiącach, bo tyle wymaga ustawa, do CEEB zaczną spływać pierwsze dane.  Kolejne funkcjonalności, dotyczące na przykład otrzymanych środków pomocowych na walkę ze smogiem, pojawią się zapewne w połowie 2022 roku.
Tworzenie CEEB ma się zakończyć w 2023 roku.

Jakie dane znajdą się w bazie

W ewidencji zostaną ujęte informacje o budynkach i lokalach dotyczące źródeł: ciepła, energii elektrycznej, spalania paliw, otrzymanego dofinansowania czy premii termomodernizacyjnej lub remontowej oraz ulgi podatkowej.
Baza będzie zawierała również dane właścicieli lub zarządców budynków lub lokali: imię i nazwisko albo nazwę oraz adres zamieszkania lub siedziby, adres nieruchomości, dane kontaktowe (telefon i mail).

W CEEB znajdą się także informacje pochodzące z już istniejących baz, takich jak np. centralny rejestr charakterystyki energetycznej budynków.
Ewidencja będzie uzupełniana zapisami z rejestrów z kontroli – np. kominiarskich, prowadzonych przez inspekcję ochrony środowiska, dotyczących gospodarowania odpadami czy ściekami, zleconych przez BGK po otrzymaniu dofinansowania do termomodernizacji czy remontu.  

Kiedy trzeba zgłosić źródło ciepła

Właściciele lub zarządcy budynków, w których już są zainstalowane źródła ciepła, będą mieli 12 miesięcy od ogłoszenia rozporządzenia na rejestrację w CEEB. Deklarację dotyczącą nowego źródła ciepła trzeba złożyć w ciągu 14 dni od jego uruchomienia.  

Dorota Cabańska z GUNB zaznaczyła, że przesłanie tych informacji będzie obligatoryjne. Dlatego też, w przypadku niezłożenia deklaracji albo po przekroczeniu dopuszczalnych terminów zgłoszenia, właściciel lub zarządca zostanie ukarany grzywną. Jej wysokość nie została jeszcze podana. 

Ramy prawne CEEB

Powstanie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków zapisano w ustawie o zmianie ustawy o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz niektórych innych ustaw, przegłosowanej we wrześniu 2020 roku przez Sejm, a wcześniej przez Komisję Sejmową ds. Energii, Klimatu i Aktywów Państwowych oraz Komisję Infrastruktury. Docelowo ewidencja ma być elektronicznym rejestrem, obsługiwanym przez aplikację. System CEEB będzie tworzony etapami do 2023 roku.

Kto będzie mógł korzystać z CEEB

Informacje z ewidencji będą udostępniane 25 podmiotom, m.in. Inspekcji Ochrony Środowiska, nadzorowi budowlanemu, ministrom właściwym do spraw klimatu, energii, budownictwa, planowania, zagospodarowania przestrzennego i mieszkalnictwa, spraw wewnętrznych oraz finansów publicznych, wojewódzkim funduszom ochrony środowiska i gospodarki wodnej, Głównemu Urzędowi Statystycznemu, Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Krajowej Administracji Skarbowej, ośrodkom pomocy społecznej i centrom usług społecznych, Bankowi  Gospodarstwa Krajowego, wójtom, burmistrzom lub prezydentom miast, starostom, marszałkom województwa, wojewodom, Generalnemu Dyrektorowi Ochrony Środowiska, Urzędowi Regulacji Energetyki, regionalnym dyrektorom ochrony środowiska, podmiotom udzielającym ze środków publicznych finansowania albo dofinansowania przedsięwzięć: termomodernizacyjnych, niskoemisyjnych lub remontowych oraz odnawialnych źródeł energii.
To, które informacje będą zbierane w CEEB i udostępniane na zewnątrz, ma określić rozporządzenie.

Jakie korzyści płyną z CEEB

Zdaniem specjalistów, rzeczywistą poprawę jakości powietrza w Polsce utrudnia czy wręcz blokuje brak kompleksowych danych o źródłach tzw. niskiej emisji. Stworzenie centralnej ewidencji ma umożliwić planowanie projektów na poziomie gmin, powiatów i województw oraz rzetelny monitoring efektów wdrażanych działań. 

CEEB w pełnym zakresie zacznie funkcjonować dopiero za co najmniej dwa lata, wcześniej jednak rozpocznie się pilotaż w wybranych gminach. Wprowadzenie danych do bazy będzie się odbywać niejako „przy okazji” wykonywania czynności zawodowych przez uprawnione osoby. Dane do systemu mają trafiać w taki sposób, by zapewnić ich systematyczną aktualizację. Przykład: w większości budynków kontrola okresowa przewodu kominowego powinna być przeprowadzana dwa razy w roku. Podczas takiej kontroli kominiarz wprowadzi dane do systemu bądź je zaktualizuje.

Ile to będzie kosztowało

Ministerstwo rozwoju szacuje koszt powstania całego systemu ewidencji na ok. 31 mln zł. Około 26,2 mln zł (84,63 proc.) pochodzi z funduszy Unii Europejskiej. Pozostałe 4,8 mln zł dołoży budżet państwa.

Pożegnanie z węglem

05-10-2020

Kłopoty z rentownością polskich kopalń zaczęły się po 1989 roku, po przejściu od planowania centralnego do gospodarki rynkowej

Ostatnia polska kopalnia zostanie zamknięta w 2049 roku. Tak wynika z porozumienia zawartego 25 września 2020 roku między górniczymi związkami zawodowymi a rządem. Straty nierentownych kopalń pokryje budżet państwa, roczne dotacje sięgną 1 mld zł.

Czytaj dalej