Za powstawanie smogu odpowiada niska emisja, czyli głównie zanieczyszczenia pochodzące z pieców i spalin emitowanych przez pojazdy. Wszyscy wiemy, że najlepszym sposobem na smog jest m.in. zmiana źródła ogrzewania na mniej emisyjne, np. na ciepło systemowe, czy ograniczenie liczby samochodów dzięki rozwojowi komunikacji miejskiej i wprowadzaniu stref czystego transportu.

W miejskiej przestrzeni pojawiają się także nowatorskie rozwiązania, które utylizują szkodliwe pyły i gazy.

Ten mural ma moc!

Wciągają zanieczyszczenia jak drzewa, neutralizują tlenki azotu i inne szkodliwe substancje, zapobiegają rozwojowi bakterii i pleśni na ścianie, a do tego są samooczyszczające. Antysmogowe murale w Polsce powstają od kilku lat, ale na świecie są znane od przeszło dekady. Często w ich zaprojektowanie i wykonanie angażują się znani artyści. Antysmogowe murale stają się także elementem kampanii zarówno marek, jak i organizacji ekologicznych. 

W końcu 2020 roku w Bielsku-Białej z inicjatywy Klubu Gaja i Galerii Bielskiej BWA na ścianie kamienicy przy ul. Mickiewicza powstał antysmogowy mural „Święto drzewa”. Czyści on powietrze jak prawdziwe drzewa. Przez ponad dziesięć lat wykona pracę lasu o powierzchni ponad 100 m kw.   

W Drawsku Pomorskim od dwóch lat na ścianie biblioteki przy ulicy Piłsudskiego możemy podziwiać mural przedstawiający czytelniczkę, która dzięki lekturze przenosi się do różnych niezwykłych miejsc na świecie. 

Jeden z największych w Polsce antysmogowych murali – „Nie mamy planety B” – powstał w 2021 roku w Kielcach na ścianie wieżowca przy ulicy Karczówkowskiej. Filtruje powietrze z mocą porównywalną do 250 drzew. 

Zaprojektowanie i namalowanie muralu, który zdobi wysoką, pionową ścianę to nie lada wyzwanie. Taki projekt powstał w Warszawie w 2022 roku na ścianie budynku przy ulicy Batorego 2, w którym swoją siedzibę ma Veolia Energia Warszawa – z okazji 70-lecia istnienia warszawskiej sieci ciepłowniczej. Polecamy zapis wideo tworzenia muralu.  

Na Śląsku pierwszy ekomural pojawił się w 2021 roku w Zabrzu na ścianie familoka przy ulicy Wallek-Walewskiego. Przedstawia Wojciecha Korfantego. W ciągu miesiąca malowidło może oczyścić 11,3 mln m sześc. powietrza. 

W ramach Budżetu Obywatelskiego stworzono w 2022 roku w Poznaniu antysmogowy mural poświęcony nadzwyczaj pożytecznym jerzykom – ptakom, które są pogromcami komarów, much i meszek. Poza okresem wysiadywania jaj całe życie spędzają w powietrzu, codziennie – w poszukiwaniu pokarmu – pokonują nawet tysiąc kilometrów! 

W Lublinie kolorowy, wesoły i ekologiczny mural pojawił się na biurowcu LPEC S.A. przy ulicy Puławskiej 28 w 2022 roku. To obraz ciepła, które łączy, dodaje koloru, spokoju i radości. Myślą przewodnią projektu muralu jest hasło: „Ekologia to My”, a celem – ukazanie zależności między wyborami ludzi a ich konsekwencjami dla środowiska naturalnego oraz podkreślenie faktu uniwersalności rozwiązań ekologicznych. Lubelski mural oczyszcza tyle powietrza, co 25 dużych drzew liściastych!

W ub.r. na trzech ścianach kamienicy przy ulicy Wschowskiej 10 w Warszawie antysmogowy mural, który czyści powietrze z mocą 400 drzew, stworzył Tytus Brzozowski. Elementem malowidła są także nowe budki dla jerzyków. Mural i jego autora docenili uczestnicy popularnego plebiscytu Warszawiaki. Brzozowski – za dodawanie stolicy kolorytu, energii i edukację kulturalną m.in. poprzez miejskie murale – został ogłoszony Warszawiakiem roku 2022. 

Zielone chodniki

Z betonu o właściwościach fotokatalicznych wykonuje się antysmogowe płyty chodnikowe, torowiska, drogi, mosty, a także budynki. Zachowują one swoje właściwości przez cały okres użytkowania i są tak samo trwałe jak stworzone z tradycyjnego betonu. 

Dzięki zastosowaniu specjalnej mieszanki, pod wpływem promieni słonecznych beton katalityczny rozkłada szkodliwe składniki spalin, czyli tlenki azotu, na nieszkodliwe związki podobne do stosowanych przy nawożeniu roślin, które z wodą deszczową są odprowadzane do gleby. Badania wykonane przez specjalistów z Politechniki Warszawskiej wykazały, że na „zielonym betonie” stężenie dwutlenku azotu było o około 30 proc. niższe niż na standardowym chodniku. 

Pierwszych 350 m kw. chodnika z betonu fotokatalitycznego ułożono w Warszawie w 2018 roku na rondzie Daszyńskiego, w kolejnych latach podobne płyty pojawiły się m.in. w alei Lotników, alei Wojska Polskiego, alei Solidarności. Najnowszy odcinek antysmogowego chodnika to kilkaset metrów wzdłuż ulicy Puławskiej. Z betonu fotokatalitycznego zbudowano także ciągi piesze m.in. w Krakowie (np. przy ulicy Pawiej), Wrocławiu (np. między dwoma dużymi biurowcami: Sky Tower i Centrum Południe), a także w Poznaniu, Nowej Soli, Zielonej Górze.

W 2021 roku w Częstochowie wzdłuż alei Wolności powstało z kolei pierwsze antysmogowe torowisko z betonu fotokatalitycznego.

Antysmogowe budowle

Beton fotokatalityczny stosuje się do budowy tuneli (np. Umberto I w Rzymie czy Leopolda II w Brukseli), mostów (np. w Barcelonie), autostrad (np. Chesterfield w Missouri, USA). Powstają z niego także fasady domów i budynków użyteczności publicznej (np. kościół Dives in Misericordia w Rzymie), jak i całe domy (np. apartamentowce w Pradze i Krakowie).