Jak zawsze, wystawa światowa Expo (skrót od fr. lub ang. exposition) gromadzi przedstawicieli państw i organizacji z całego świata. W tegorocznym Expo w Osace bierze udział 158 krajów i 9 organizacji międzynarodowych, a spodziewana liczba odwiedzających to ponad 28 milionów. 

Expo 2025 mieści się na sztucznej wyspie Yumeshima w Zatoce Osaka. Oficjalne otwarcie wystawy odbyło się 13 kwietnia br., a potrwa ona do 13 października br. Ekspozycja prezentuje dorobek kulturalny, naukowy i techniczny krajów i narodów świata. Tegoroczne Expo odbywa się pod hasłem „Projektowanie przyszłego społeczeństwa dla naszego życia” (ang. Designing Future Society for Our Lives), które podkreśla dążenie do zbliżenia narodów i współpracy na rzecz lepszego jutra.  

Warto przypomnieć, że wystawy światowe są okazją do współzawodnictwa we wszystkich dziedzinach produkcji – w 1889 specjalnie na paryską wystawę światową zbudowano wieżę Eiffla, która była demonstracją poziomu wiedzy inżynierskiej i możliwości technicznych epoki. Ciekawe, co stanie się symbolem Expo 2025? Na pewno będzie to pierwsza bezgotówkowa wystawa światowa. 

Architektoniczna perła: polska spirala kreatywności

Tylko 40 krajów ma na Expo w Osace narodowy pawilon, w tym Polska. Nasz pawilon zajmuje powierzchnię blisko 1000 m kw. Jest strategicznie zlokalizowany w strefie tematycznej „Ratowanie życia” na narożnej działce, co zapewnia doskonałą widoczność z każdej strony i pozwala podziwiać architekturę budynku z różnych perspektyw. 

Za koncepcję architektoniczną Pawilonu Polski odpowiada polsko-hiszpański duet – Alicja Kubicka i Borja Martínez z pracowni Interplay Architects, wspierany przez japońską pracownię Komy Studio. Architektura pawilonu ma symbolizować polski „gen kreatywności”, który staje się siłą napędową do budowania nowoczesnej gospodarki i innowacyjnej przyszłości.

Punktem wyjścia dla projektu była spirala, figura, która symbolicznie oddaje to, jak Polska chce się zaprezentować na Expo – jako naród otwarty, dynamiczny i gotowy do współpracy. Jak wyjaśnia Alicja Kubicka, spirala „rodzi się z jednego centrum, a jej ramiona dynamicznie rozciągają się na zewnątrz”. Forma bryły ma budzić skojarzenia z rozchodzącą się falą polskiej kreatywności i innowacyjności. 

Kluczowym materiałem użytym w budowli jest drewno, co nawiązuje do ekologii oraz tradycji budownictwa zarówno w Polsce, jak i w Japonii. Fasada pawilonu wykorzystuje tradycyjną japońską technikę łączenia drewna zwaną kigumi koho, co jest wyrazem szacunku dla lokalnego rzemiosła. Projekt uwzględnia również inne proekologiczne rozwiązania, np. izolację z włókien drewnianych czy wykończenie z materiałów pochodzących z recyklingu. Zakrzywiona forma fasady nie tylko nadaje dynamiczny charakter, ale także sprzyja efektywnemu pozyskiwaniu energii słonecznej dzięki perowskitowym ogniwom słonecznym rozmieszczonym wzdłuż południowych elewacji. Naturalny system wentylacji pomaga chłodzić wnętrza w letnie noce. Ze względu na aktywność sejsmiczną Japonii, konstrukcja pawilonu została zaprojektowana tak, aby mu zapewnić stabilność i bezpieczeństwo w przypadku trzęsień ziemi, a zakrzywione ściany nadają jej sztywność we wszystkich kierunkach. Niska waga drewnianej konstrukcji dodatkowo optymalizuje system fundamentów. 

– Projekt architektoniczny Pawilonu Polski wzbudza bardzo pozytywne reakcje wśród odbiorców – mówi Eliza Klonowska-Siwak, zastępca komisarza generalnego Sekcji Polskiej Wystawy Światowej Expo 2025. – Zainteresowanie budynkiem jest ogromne, a odbiór, zarówno ze strony zwiedzających, jak i lokalnych mediów, bardzo pozytywny. 

Polski pawilon znalazł się wśród 10 najbardziej popularnych pawilonów narodowych na Expo Osaka, doceniono go, m.in. w „The New York Timesie”, za niezwykłą bryłę i zdolność do przyciągania uwagi zwiedzających. Dotychczas odwiedziło go 100 tys. gości.

Dużym zainteresowaniem cieszył się Pawilon Polski również na World Expo 2020 w Dubaju – także z powodu innowacyjnych rozwiązań technologicznych.

Wnętrze pawilonu: podróż przez polską innowację i kulturę

Koncepcja i projekt wystawy zostały stworzone przez Monikę Brauntsch (studio projektowe KAFTI), Ewę Kierklo i Stanisława Kempę (grupa GDYBY) oraz Wiesława Bartkowskiego, którzy współpracują z japońskimi pracowniami Masaki Suzuki Architects i Studio Wasabi Architecture. 

Hasło przewodnie polskiej obecności na Expo brzmi „Polska. Dziedzictwo, które napędza przyszłość”. Wnętrze pawilonu to podróż przez polskie dziedzictwo i innowacyjność, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnymi technologiami. Odwiedzający stają się współtwórcami spektaklu dzięki interaktywnym instalacjom artystycznym. Jednym z kluczowych rozwiązań jest instalacja „Aura”, która wykorzystuje sztuczną inteligencję, pozwalając widzom subtelnie wpływać na jej ruch. Doświadczenie to jest wzbogacone o zapachy polskich ziół i kwiatów, a także muzykę skomponowaną z motywów twórczości Fryderyka Chopina przez Michała Zygmunta. Na ścianach pawilonu umieszczono wersy haiku, które tworzą dialog z ekspozycją, dodatkowo angażując zmysły i umysł zwiedzających. 

W samym sercu pawilonu, czyli „sercu spirali”, mieści się kameralna sala spektakli, która symbolizuje siłę kultury i tożsamości. To tutaj odbywają się codzienne recitale fortepianowe z utworami Fryderyka Chopina, grane trzy razy dziennie przez sześć miesięcy przez uczestników konkursów chopinowskich. Dźwięk muzyki Chopina wydobywa się ze specjalnego instrumentu, który przypomina drewnianą ścianę z ruchomymi miotełkami.

W strefie „Plantacja idei” są prezentowane innowacyjne rozwiązania z zakresu gospodarki, biznesu i nauki, ze szczególnym uwzględnieniem sześciu sektorów polskiej gospodarki, które mogą zainteresować Japończyków: branże medyczna i farmaceutyczna, kosmetyczna, IT/Fintech, zielone technologie (w tym innowacyjne rozwiązania wodorowe), rolno-spożywcza (w tym AgriTech) oraz gamingowa. 

W pawilonie można również znaleźć minitężnię oraz niezwykle atrakcyjnie skomponowaną ścianę ze szklanymi bombkami, w których zamknięto fragmenty roślin z Polski.

Program promocji i kluczowe wydarzenia

Program promocji Polski na Expo 2025 w Osace jest niezwykle bogaty i obejmuje ponad sto wydarzeń, od konferencji i debat po warsztaty i projekty badawcze, realizowane we współpracy ze 100 instytucjami partnerskimi, takimi jak Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, Polska Organizacja Turystyczna czy Narodowy Instytut Fryderyka Chopina.

Pawilon Polski będzie również gospodarzem licznych tygodni regionalnych i tematycznych, w tym Dni Polskiej Nauki i Edukacji, Tygodnia Kultury Polskiej, Tygodnia Fryderyka Chopina oraz Tygodnia Sportu i Turystyki.