Olsztyn zyskał nową wizytówkę – imponujący Dworzec Główny PKP, który nie tylko zachwyca nowoczesną architekturą, ale także stawia na innowacyjne rozwiązania w zakresie oszczędności energii i komfortu podróżnych. Otwarty w lutym br. obiekt stanowi największy węzeł kolejowy w regionie, integrując historyczne dziedzictwo z najnowszymi technologiami. Zrealizowany przez PKP S.A. i PKP PLK S.A. projekt – budowa dworca, modernizacja peronów, infrastruktura ułatwiająca komunikację w mieście – kosztował w sumie 565 mln zł, z czego sam dworzec pochłonął 97 mln zł. Inwestycja została dofinansowana ze środków unijnych w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014–2020. Wykonawcą robót budowlanych był Torpol S.A., a dokumentację projektową dworca opracowała pracownia architektoniczna DWAA Architekci.

Nowoczesna architektura i funkcjonalność

Nowy budynek dworca wzniesiono na planie trapezu, a jego dynamicznie unosząca się przeszklona fasada przypomina kształtem żagiel. To nawiązanie do charakteru regionu, zwanego krainą tysiąca jezior. Na frontowej elewacji znalazło się miejsce na wielkoformatowy zegar oraz historyczny neon „Dworzec Kolejowy” z poprzedniego dworca. Ten zabytkowy napis ma ponad 18 metrów długości i składa się z 12 liter o wysokości 123 centymetrów każda. To niejedyny ślad przeszłości – wewnątrz budynku można podziwiać przeniesioną ze starego dworca mozaikę oraz tablicę przedstawiającą historię dworca.

Budynek ma trzy kondygnacje: na poziomie -1 umieszczono kasy biletowe, toalety, strefę podróżnego i skrytki bagażowe, na parterze znajduje się przestronny hol z poczekalnią i strefą dla rodzin z dziećmi. Na piętrze zlokalizowano biura.

Innowacyjne technologie – ekologia i oszczędność energii

Dworzec w Olsztynie jest jednym z najbardziej ekologicznych obiektów kolejowych w Polsce. Na jego dachu zamontowano 746 paneli fotowoltaicznych o łącznej mocy minimalnej 276 kWp – to największa instalacja tego typu na dworcach PKP. Dodatkowo zastosowano wentylację z odzyskiem ciepła, oświetlenie LED oraz inteligentny system zarządzania budynkiem, który optymalizuje zużycie energii cieplnej, elektrycznej i wody. Dzięki tym rozwiązaniom obiekt jest niskoemisyjny i energooszczędny. 

O komfort cieplny pasażerów i pracowników dba Miejskie Przedsiębiorstwo Energetyki Cieplnej w Olsztynie. Podłączenie budynku nowego dworca do miejskiej sieci wymagało likwidacji istniejącej infrastruktury ciepłowniczej. Zasilenie obiektu odbywa się poprzez nowe przyłącze sieci ciepłowniczej oraz trzyfunkcyjny węzeł cieplny o łącznej mocy zamówionej 214 kW. Warte podkreślenia jest, że MPEC Olsztyn sukcesywnie dywersyfikuje źródła paliw wykorzystywane do produkcji ciepła systemowego – np. od 2024 roku do miejskiej sieci trafia ciepło wytwarzane w kogeneracji w nowoczesnej Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów.

Dworzec dostępny dla wszystkich

Nowoczesny obiekt został zaprojektowany z myślą o komforcie wszystkich podróżnych, w tym osób z niepełnosprawnościami – zainstalowano tu ścieżki prowadzące z polami uwagi, zastosowano oznaczenia w alfabecie Braille’a, mapy dotykowe, urządzenia wzmacniające dźwięk w aparatach słuchowych oraz obniżono okienka kasowe. Dzięki tym udogodnieniom obiekt jest przyjazny i dostępny dla każdego.

Przestrzeń wokół dworca – funkcjonalność i estetyka

Przed dworcem zaprojektowano nowoczesny plac miejski z ciągami pieszymi, pochylniami oraz schodami prowadzącymi do przejścia podziemnego na perony i dalej w kierunku dzielnicy Zatorze. 

Po zachodniej stronie budynku znajduje się parking z miejscami dla samochodów osobowych, dla taksówek, dla osób z niepełnosprawnościami,  a także cztery miejsca typu Kiss&Ride [ang. pocałuj i jedź], jedno dla autobusów oraz dwa stanowiska do ładowania pojazdów elektrycznych. Po stronie wschodniej wybudowano wiatę rowerową dla 80 jednośladów. W centralnej części placu znajduje się strefa rekreacyjna z terenami zielonymi i ławkami.

Historia olsztyńskich dworców kolejowych

Nowy dworzec to czwarty obiekt pełniący funkcję głównej stacji kolejowej w mieście i regionie. Pierwszy dworzec wybudowano w 1872 roku. Był to obiekt o klasycznej architekturze, typowej dla ówczesnych pruskich dworców. Po II wojnie światowej, w latach 1945–1948, odbudowano go z ruin. W 1969 roku rozpoczęto budowę nowego, modernistycznego dworca, który ukończono w 1971 roku. Obiekt był symbolem nowoczesności tamtych czasów, odzwierciedlał ówczesne trendy w architekturze i planowaniu przestrzennym. Łączył w sobie halę dworca kolejowego i autobusowego oraz kilkupiętrowy budynek biurowy. Funkcjonował do 2021 roku, kiedy podjęto decyzję o rozbiórce gmachu i budowie nowoczesnego obiektu.

Perony i infrastruktura kolejowa – wygoda dla pasażerów

Zmodernizowane zostały cztery perony, które wyposażono w antypoślizgową nawierzchnię, ławki, gabloty informacyjne, zadaszenie, nowe oświetlenie oraz czytelne oznakowanie. Ułożono około 28 km nowych torów i zabudowano 116 rozjazdów. O odjazdach pociągów kursujących do Warszawy, Trójmiasta, Ełku, Iławy, Braniewa czy Szczytna informują elektroniczne wyświetlacze.

Dworzec imienia Mikołaja Kopernika?

Kilka godzin po otwarciu dworca odbyła się konferencja prasowa z udziałem wojewody warmińsko-mazurskiego Radosława Króla, który zapowiedział, że zwróci się do PKP o nadanie obiektowi imienia Mikołaja Kopernika. Wojewoda przypomniał, że poprzedni dworzec wzniesiono na 500-lecie urodzin astronoma. Decyzja ma zapaść w najbliższych miesiącach.

Nowoczesny dworzec na lata

Nowy Dworzec Olsztyn Główny to inwestycja, która zmienia charakter podróży kolejowych w regionie. Dzięki zastosowanym technologiom i udogodnieniom zapewnia komfort pasażerom oraz wpisuje się w idee zrównoważonego rozwoju. Dworzec w Olsztynie łączy historię z nowoczesnością, stając się jednym z najważniejszych punktów komunikacyjnych Warmii i Mazur.