Nazwa EC1 odwołuje się do historycznej nazwy obiektu, czyli elektrociepłowni nr 1 przy ul. Targowej 1/3. Industrialny kompleks zdobył jednak już całkiem współczesną sławę – zagrał w pierwszej na świecie produkcji zrealizowanej za pomocą drona FPV (First Person View). A ta produkcja to teledysk do piosenki „I Ciebie też, bardzo” z Darią Zawiałow, Dawidem Podsiadło i Vito Bambino, która była oficjalnym hymnem „Męskiego Grania 2021”. Obejrzyjcie koniecznie! 

– Udało nam się połączyć to, co stare z tym, co nowe. W Centrum Nauki i Techniki EC1 znajdują się nowoczesne eksperymentatoria, które pozwolą na lepsze zrozumienie współczesnego świata – mówił przy okazji otwarcia EC1 jego dyrektor Błażej Moder.  

Centrum Nauki i Techniki zajmuje ponad 18 tys. m kw. w zachodniej części zrewitalizowanego z pietyzmem i dbałością o architektoniczne elementy kompleksu pierwszej łódzkiej elektrociepłowni. Obejmuje takie historyczne pomieszczenia jak maszynownia, pompownia, kotłownia, rozdzielnia, chłodnia i zmiękczalnia. Po sąsiedzku, we wschodniej części kompleksu, działa popularne Planetarium EC1.  

– Centrum Nauki i Techniki EC1 nie jest zamkniętym projektem. Będzie rozwijać się w zależności od potrzeb i zdobyczy techniki – deklarowała prezydent Łodzi Hanna Zdanowska.

Przygotowanie i aranżacja EC1 trwały dwa lata i kosztowały 45,5 mln zł, z czego 18,3 mln zł to dofinansowanie z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.

Trzy ścieżki edukacyjne 

Centrum Nauki i Techniki zostało podzielone na trzy części – ścieżki edukacyjno-dydaktyczne, które prezentują wiedzę z zakresu: „Przetwarzania energii”, „Rozwoju wiedzy i cywilizacji” oraz zagadnień „Mikro- i makroświata”.

Pierwsza trasa „Przetwarzanie energii” odwołuje się do historycznego dziedzictwa kompleksu EC1. Zaczynamy od placu węglowego, na którym przechowywano miesięczny zapas węgla i skąd taśmociągami był on transportowany do kotłów. Możemy tam wejść i spacerując po rusztach, obserwować żarzące się palenisko. W rozdzielni przekonamy się natomiast, jak wymagającym i odpowiedzialnym zadaniem było kierowanie elektrociepłownią. Multimedialne elementy wystawy zaskakują i zachwycają – niezapomnianym przeżyciem jest obejrzenie mappingu na historycznym turbozespole Brown Boveri. 

Partnerem ścieżki „Przetwarzanie energii” jest Veolia Energia Łódź, która także dostarcza do EC1 ciepło systemowe. W grudniu 2021 roku porozumienie zostało przedłużone na kolejne trzy lata, do końca roku 2024. Veolia już w 2018 roku przekazała do EC1 archiwalne zdjęcia i urządzenia (np. wirnik turbiny), które pokazują fazy działania klasycznej elektrowni. 

Ścieżka „Mikro- i makroświat” to z kolei wizyta w kosmosie – uzupełnienie oferty Planetarium EC1. W specjalnej uprzęży staniemy na Księżycu, Wenus i Marsie, dzięki goglom VR zmienimy się w pilotów rakiety kosmicznej, mięśnie poćwiczymy zaś na specjalnej bieżni jak dla astronautów. 

W tej części wystawy w ogromnej srebrzystej kuli znajduje się kino sferyczne, w którym są wyświetlane filmy popularnonaukowe. Na dziesięciometrowym ekranie będziemy mogli z bliska podglądać galaktyki odległe o miliony lat świetlnych od Ziemi.

W strefie „Rozwój wiedzy i cywilizacji” wszystkiego można dotknąć, wcisnąć każdy guzik, zakręcić każdą korbką i poczuć na własnej skórze. Ekspozycja przybliża różnorodne zjawiska z zakresu fizyki, chemii i nauk przyrodniczych, pokazując ich zastosowanie w życiu codziennym. 

Od elektrociepłowni do instytucji kultury

Historia EC1, początkowo zwanej Elektrownią Łódzką, sięga 1906 roku. To wtedy przy ulicy Targowej rozpoczęła się budowa pierwszej komercyjnej elektrowni w Łodzi. Projekt hali o formach wczesnomodernistycznych z secesyjnymi detalami we wnętrzach został wykonany przez architekta Diettmara. Prąd elektryczny do sieci miejskiej popłynął już rok później. W 1929 roku elektrownię rozbudowano w stylu modernizmu historyzującego według projektu architekta Dawida Landego.

Po drugiej wojnie światowej, w 1948 roku, przystąpiono do stworzenia w mieście sieci ciepłowniczej zasilanej przez cztery elektrociepłownie, w tym Elektrownię Łódzką, która miała zostać adaptowana do pracy ciepłowniczej. EC1 działała do roku 2000. Trzy lata później została przekazana na własność miastu, a w 2008 roku przystąpiono do rewitalizacji kompleksu elektrociepłowni: przeprowadzono renowację i modernizację budynków poprzemysłowych oraz ich adaptację do nowych funkcji – instytucji kultury „EC1 Łódź – Miasto Kultury”. W 2016 roku otwarto Planetarium EC1, a w 2018 roku – Centrum Nauki i Techniki EC1. 

Kompleks szybko zdobył uznanie nie tylko odwiedzających. EC1 została wybrana przez czytelników serwisu Bryla.pl na najpiękniejszy polski budynek 2013 roku, Centrum Nauki i Techniki uhonorowano Lodołamaczem oraz mianem „lidera dostępności” dla osób z niepełnosprawnością, dziennik „Rzeczpospolita” wyróżnił je nagrodą dla inwestycji poprawiających jakość życia w polskich miastach Real Estate Impactor 2018.  

Z wizytą w Centrum Nauki i Techniki EC1

Łódzkie Centrum Nauki i Techniki przy ul. Targowej 1/3 można odwiedzać od wtorku do niedzieli. Bilety są do kupienia w kasach EC1 i na stronie ec1lodz.pl. Do Centrum wchodzi się od ul. Wojciecha Jerzego Hasa (od strony dworca Łódź Fabryczna). Na zwiedzanie warto przeznaczyć około trzech godzin.